- Soru: Şarj hizmeti nedir?
Cevap: 6446 Sayılı Elektrik Piyasası Kanununda (Kanun) “Şarj Hizmeti” “Elektrikli araçların akü, pil, kondansatör ve benzeri enerji depolayan ekipmanlarını doldurmak üzere ticari amaçla ve bedeli mukabilinde gerçekleştirilen kablolu veya kablosuz enerji aktarımı” olarak tanımlanmış olup bu kapsamda elektrik tedarik faaliyetinden ayrıştırılmıştır. Kanunda ayrıca şarj hizmetinin şarj ağı işletmeci lisansı kapsamında EPDK tarafından çıkarılan ikincil düzenlemelere göre sunulacağı hüküm altına alınmıştır.
- Soru Şarj hizmetine ilişkin mevzuat nelerden oluşmaktadır? Nasıl ulaşırım?
Cevap: Şarj hizmetine ilişkin düzenlemeler 6446 Sayılı Elektrik Piyasası Kanunu, Şarj Hizmeti Yönetmeliği, Şarj Ağı İşletmeci Lisansı İşlemleri ile İlgili Başvurulara İlişkin Usul ve Esaslar ve Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu tarafından alınan diğer Kurul Kararlarından oluşmaktadır. Bahse konu mevzuata https://www.epdk.gov.tr/Detay/Icerik/23-2-1040/enerji-donusum-dairesi ulaşılabilmektedir.
- Soru: Şarj ağı işletmeci lisansı nedir? Şarj ağı nasıl oluşturulur?
Cevap: 6446 Sayılı Elektrik Piyasası Kanununda “Şarj Ağı” “Elektrikli araçlara birden çok şarj istasyonunda şarj hizmeti sağlamak için oluşturulan ve şarj ağı işletmecisi tarafından yönetilen sistem” olarak tanımlanmıştır. Bu kapsamda şarj ağı işletmek isteyen tüzel kişilerin EPDK’dan şarj ağı işletmeci lisansı almaları gerekmektedir. Şarj ağı işletmeci lisansı sahipleri; ülke genelinde şarj hizmeti sunma, şarj istasyonu kurma ve işletme, düzenlediği sertifikalar kapsamında şarj istasyonu kurdurma ve işlettirme haklarına sahip olmaktadır. Lisans sahipleri tarafından lisans yürürlüğe alındıktan sonra altı aylık süre içinde en az 50 adet üniteden ve en az beş farklı ilçedeki şarj istasyonundan oluşan şarj ağını oluşturma yükümlülüğü bulunmaktadır. Bu ünitelerin en az %5'nin DC 50 kW ve üzeri güçte ünite tipinde olması gerekmektedir. Ayrıca, Karayolları Genel Müdürlüğü sorumluluğunda yer alan otoyol ve devlet yollarında kurulan şarj ünitelerinin de en az %50'sinin DC 50 kW ve üzeri güçte ünite tipinde olması ve şarj ağında yer alan her bir şarj istasyonunda, AC üniteler için en az bir adet tip-2 soket bağlantısına sahip ünite ve DC üniteler için de en az bir adet birleşik şarj sistemi soket bağlantısına sahip ünitenin bulunması gerekmektedir.
- Soru: Kendi evime veya işyerime elektrikli aracım için şarj ünitesi kuracağım, lisans veya sertifika almam gerekir mi?
Cevap: Şarj Hizmeti Yönetmeliğinde “Her ne ad altında veya yöntemle olursa olsun ticari faaliyet göstermeyen özel şarj istasyonlarının ve kullanıcıların kendi ihtiyacı için kurduğu şarj ünitelerinin bir şarj ağına bağlanmaları zorunlu değildir.” şeklinde ifade edilmekte olup elektrikli araç kullanıcılarının kendi evleri veya işyerlerinde kurulu olan ticari faaliyet göstermeyen şarj üniteleri için herhangi bir lisans veya sertifika almasına gerek olmamaktadır.
- Soru: Şarj ağı işletmeci lisansı nasıl alınır?
Cevap: Şarj ağı işletmeci almak isteyen tüzel kişilerin öncelikle lisans başvurusunda bulunmak için yetkilendirdikleri kişi veya kişileri “Şarj Ağı İşletmeci Lisansı İşlemleri İle İlgili Başvurulara İlişkin Usul ve Esaslar” (Usul ve Esaslar) çerçevesinde Kuruma bildirmeleri gerekmektedir. Kurumumuz tarafından ilgili kişi veya kişilerin yetkilendirme işlemi gerçekleştirildikten sonra lisans başvurusunda bulunulabilecektir. Lisans başvurusunda bulunacak şirketlerin asgari sermayesinin en az 4.500.000 TL olması gerekmektedir. Kurumumuza lisans başvurusu “Şarj Ağı İşletmeci Lisansı İşlemleri İle İlgili Başvurulara İlişkin Usul ve Esaslar” da yer alan belgelerle beraber elektronik ortamda yapılmaktadır. Başvuru evraklarının tam ve eksiksiz olması halinde lisans başvurusu değerlendirilmeye alınmaktadır. İlgililerin lisans başvurusu yapmadan önce şarj ağında yer alan şarj istasyonlarını uzaktan yönetebilecek, uygunluk durumlarını takip edebilecek, soket yapısı uyumlu her türlü elektrikli araca hizmet verebilecek ve tüm elektrikli araç kullanıcılarından ödeme alabilecek bir şarj ağı yazılımını ve uygulamasını hazırlamaları gerekmektedir. Lisans başvurularının değerlendirilmesi aşamasında bu yazılıma ilişkin bilgi ve belgeler Kurumumuz tarafından talep edilebilecektir. Değerlendirmeye alınan başvurular Enerji Piyasası Düzenlenme Kurulu’na (Kurul) arz edilmekte ve lisanslar Kurul Kararıyla verilmektedir. Verilen lisanslara ilişkin bilgilere https://lisans.epdk.gov.tr/epvys-web/faces/pages/lisans/elektrikSarjAgiIsletmeci/elektrikSarjAgiIsletmeciOzetSorgula.xhtml adresinden ulaşılabilmektedir.
- Soru: Şarj ağı işletmeci lisansı başvurusu nasıl yapılır?
Cevap: Lisans başvurusu https://basvuru.epdk.gov.tr/epvys-web/faces/pages/onlineEImzaLogin.xhtml adresi üzerinden yapılmakta olup lisans başvurusunun nasıl yapılacağına ilişkin olarak başvuru kılavuzuna https://www.epdk.gov.tr/Detay/Icerik/3-0-213-1040/enerji-donusumuelektronik-lisans-islemleri adresinden ulaşılabilmektedir.
- Soru: Şarj ağı işletmeci lisansı sahibinin yükümlülükleri nelerdir?
Cevap: 6466 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu ve Şarj Hizmeti Yönetmeliğinde (Yönetmelik) yer alan hükümler saklı kalmak ve aşağıda sayılanlarla sınırlı olmamak üzere, şarj ağı işletmeci lisans sahiplerinin önemli görülen bazı yükümlülükleri aşağıda belirtilmektedir.
- Lisansa kayıtlı bir bilginin değişmesi halinde, en geç otuz gün içinde Kurumdan lisans tadilinin talep edilmesi, bu kapsamda belirlenen lisans tadil bedelinin Kurum hesabına yatırılması, (Yönetmelik 13/2)
- Lisans sahibinin faaliyetlerini sona erdirecek olması halinde, en az iki ay önceden Kurumun ve sertifikalı şarj istasyonu işletmecilerinin bu durumdan haberdar edilmesi, (Yönetmelik 14/2)
- En az elli adet şarj ünitesinin en az beş farklı ilçede lisans başlangıç tarihinden itibaren altı ay içerisinde işletilmesinin sağlanması, (Yönetmelik 15/2)
- Lisans yürürlükte olduğu sürece en az elli adet ünitenin beş farklı ilçede faaliyet göstermeye devam etmesinin sağlanması, (Yönetmelik 15/2, 15/4)
- Şarj ağında yer alan şarj ünitelerinin en az yüzde beşi ile otoyollar ve devlet yollarında yer alan şarj ünitelerinin en az yüzde ellisinin DC 50 kW ve üzeri güçte olması, (Yönetmelik 15/2)
- Şarj ağında yer alan AC güçteki şarj ünitelerinin en az birisinin TS EN 62196-2 standardında tanımlanan Tip-2 şarj soketiyle; DC güçteki şarj ünitelerinin en az birisinin TS EN 62196-3 standardında tanımlanan Combo-2 ile donatılmış olması, (Yönetmelik 15/3)
- Şarj hizmetinin sunulmasında asli sorumluluk lisans sahibi Şirketin olduğu için sertifika vereceği istasyonlarla gerekli protokollerin hazırlanması ve imzalanması, şarj istasyonları üzerinde gerekli gözetimin ve denetiminin sağlanması, (Yönetmelik 16/1, 20/5-6)
- Şarj ağında yer alan istasyonlarında lisans sahibinden kaynaklanmayan haklı sebepler ve mücbir sebepler hariç sürekli, kaliteli ve kesintisiz şarj hizmeti sunulması, (Yönetmelik 16/2-a, 23/2)
- Şarj hizmetinin eşit taraflar arasında ayrım gözetmeksizin sağlanması, (Yönetmelik 16/2-b)
- Şarj ünitesiyle uyumlu soket yapısına sahip her türlü elektrikli araca şarj hizmeti sağlanması ve gerekli yazılım, ekipman, donanım bulundurulması, (Yönetmelik 16/2-c)
- Şarj hizmeti fiyatının birim enerji fiyatı (TL/kWh) cinsinden belirlenmesi, kendi internet sayfası, dijital mecralar ile şarj istasyonlarından da erişilebilecek şekilde eş zamanlı olarak ilan edilmesi ve uygulanması, (Yönetmelik 16/2-ç, 25/1-2)
- Şarj hizmeti karşılığında kullanıcılardan şarj hizmeti fiyatı esas alınarak hesaplanan bedel dışında bağlanma bedeli, işlem başlatma bedeli, şarj ekipmanı kullanımı bedeli gibi her ne ad altında olursa olsun ayrı bedel talep edilmemesi, (Yönetmelik 16/2-d, 25/1)
- Birlikte çalışabilirliği sağlamaya yönelik gerekli yönetim, denetim ve kayıt sisteminin kurulması, işler halde tutulması, işletilmesi, Kurum ile uygun bulunan diğer kamu kurum ve kuruluşlarının bu sisteme erişiminin sağlanması, (Yönetmelik 16/2-e)
- Kurum tarafından belirlenen bildirimlerin usulünce yapılması, istenilen bilgi/belgelerin sunulması, tesis inceleme ve denetimlerine müsaade edilmesi, (Yönetmelik 16/2-f)
- Şarj ağında yer alan tüm şarj istasyonları için mali sorumluluk sigortasının yapılması, (Yönetmelik 16/2-g)
- Kurum tarafından talep edilecek raporların hazırlanması ve yayımlanması, (Yönetmelik 16/2-ğ)
- Lisans sahibi Şirketin kendi internet sayfasının bulunması ve Kurum tarafından belirlenen bilgileri kendi internet sayfasında ve varsa mobil uygulaması üzerinden yayımlanması, (Yönetmelik 16/2-h)
- Lisans yürürlüğe girdikten sonra en geç bir ay içinde Kuruma şarj ağında yer alan her bir şarj istasyonu için;
a) Şarj istasyonunun coğrafi konumunu, şarj ünitesi sayısını, şarj ünitesi tipini, şarj ünitesi gücünü, soket sayısı ile tiplerini ve şarj istasyonu numarası ile adını,
b) Her bir şarj istasyonunda şarj hizmeti için kullanılacak ödeme yöntemi ile çalışma saatlerini,
c) Her bir şarj istasyonu için şarj ünitesi ve soket bazında uygulanacak şarj hizmeti fiyatlarını,
ç) Şarj istasyonunun planlı bakım ve arızalarının başlangıç ve bitiş veya muhtemel bitiş tarih ve saatlerini,
d) Şarj istasyonlarında bulunan şarj ünitelerinin ve soketlerinin uygunluk durumlarını,
e) Kurumca gerekli görülecek diğer bilgileri,”
sağlayacak teknik ve yazılımsal altyapının kurulması, işletilmesi ve bu verilerin Kuruma sağlanması, (Yönetmelik 16/2-ı, 30),
- Lisans işlemleri ile ilgili bedeller ile yıllık lisans bedellerinin zamanında ve eksiksiz olarak Kuruma ödenmesi, (Yönetmelik 16/2-k)
- Lisans sahibi tüzel kişinin ortaklık yapısında doğrudan paylarda, yönetim kurulu başkan ve üyeleri ile temsile yetkili kişilerde değişiklik olması halinde, değişikliğin Türkiye Ticaret Sicili Gazetesinde yayımlanmasından itibaren en geç altı ay içerisinde Kuruma bildirilmesi, (Yönetmelik 16/3)
- Şarj ağına dahil olacak şarj istasyonları için 14/7/2005 tarihli ve 2005/9207 sayılı Bakanlar Kurulu Kararıyla yürürlüğe konulan İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmelik hükümleri uyarınca alınan iş yeri açma ve çalışma ruhsatı ve ilgili şebeke işletmecisi tarafından verilen Yönetmeliğin Ek 2’sinde yer alan belgenin Kuruma sunulması, (Yönetmelik 17/1),
- Şarj ağından şarj istasyonu eklenmesi çıkarılması veya şarj istasyonu bilgilerinde değişiklik olması halinde Kuruma bildirimde bulunulması, (Yönetmelik 17/3-4),
- Şarj hizmeti kapsamında toplanan tüm verilerin gizliliği, bütünlüğü, erişilebilirliği, doğruluğu ve güvenliğinden sorumlu olunması, bu kapsamda gerekli tedbirlerin alınması, (Yönetmelik 18/1-2-3)
- Lisans sahibi şirketin kendi internet sayfasında sertifika vereceği istasyonlar hakkında sertifika düzenlenmesinde, sonlandırılmasında ve iptalinde uyacağı kurallara ilişin usul ve esasları ilan etmesi, (Yönetmelik 20/3)
- Tüm kullanıcıların şarj hizmeti satın alabilmesini sağlayacak ödeme sistemlerinden en az bir tanesinin şarj istasyonunda bulundurulması ve bu ödeme yönteminin nasıl kullanılacağına ilişkin bilgilendirmelere şarj istasyonunda ve şarj ağı işletmecilerinin dijital mecralarında yer verilmesi, (Yönetmelik 21/6)
- Şarj istasyonlarında elektriğin ölçümü ve kullanıcı tarafından görülebilmesi için 11/1/1989 tarihli ve 3516 sayılı Ölçüler ve Ayar Kanununa uygun ölçüm aletleri bulundurulması ve ölçüm sağlanması, (Yönetmelik 21/7)
- Kendisi veya sertifikalı şarj istasyonu işletmecileri tarafından işletilen şarj istasyonları için dağıtım şirketleriyle bağlantı anlaşmaları yapılarak teknik gereklere uygun olarak istasyonların kurulumunun sağlanması, (Yönetmelik 21/1, 22/5, 22/6)
- Kullanımının can ve mal emniyeti bakımından tehlike arz ettiği tespit edilen herhangi bir şarj istasyonunun derhal hizmet dışı bırakılması ve şarj istasyonunda can ve mal güvenliği tesis edilinceye kadar kullanılmamasının ve hizmete sokulmamasının sağlanması, (Yönetmelik 23/3)
- İhbar ve şikayetler ile ünite tipi ve gücüne ilişkin levha ve çıkartmaları elektrikli araç kullanıcılarının kolay ve anlaşılabilir şekilde bilgisine hazır bulundurulması, (Yönetmelik 23/5)
- Kurum tarafından talep edilmesi halinde şarj hizmeti fiyatının oluşumunun ve güncelleme yönteminin Kuruma sunulması, (Yönetmelik 25/5)
- Bir sonraki günden itibaren uygulanacak şarj hizmeti fiyatlarının içinde bulunulan günde saat 17.00’ye kadar Kuruma bildirilmesi ve bildirilen fiyatların takip eden günde saat 00.00 itibarıyla bir sonraki fiyat değişikliğine kadar uygulanması, (Yönetmelik 25/6)
- Şarj hizmeti fiyatını sadakat sözleşmesi akdettiği kullanıcılara uyguladığı en düşük şarj hizmeti fiyatının %25 fazlasını aşmayacak şekilde belirlemesi ve sadakat sözleşmesi akdettiği kullanıcılardan sadakat sözleşmesi kapsamında sözleşme bedeli, üyelik bedeli gibi her ne ad altında olursa olsun ayrı bir bedel talep etmemesi, (Yönetmelik 25/7)
- Rezervasyon hizmeti sunulması durumunda kullanıcıdan ilave ücret alınması halinde bu ücretin ilgili rezervasyon kapsamında kullanıcının şarj hizmetini almasından sonra iade edilmesi, (Yönetmelik 25/9)
- Rezervasyon sistemi kurulmuş ise, bunun işletilmesini sağlayacak yazılımsal, teknik ve idari altyapı sistemini kurulması ve işletilmesi, (Yönetmelik 25/9, 27/3)
- Şarj hizmeti tamamlandıktan sonra şarj istasyonundan ayrılmayan kullanıcılardan ilave bedel alınacaksa şarj hizmetinin tamamlandığına ilişkin elektrikli araç kullanıcısına bilgi verilmesi, (Yönetmelik 25/10)
- Şarj hizmeti bedeli olarak ilan edilen fiyatların yatırım maliyetleri, işletme maliyetleri, enerji edinim maliyetleri, amortismanlar, kamusal yükümlülükler ile makul ölçüde karlılık dikkate alınarak belirlenmesi ve bu fiyatın rekabeti engelleyici, bozucu, kısıtlayıcı olmaması, (Yönetmelik 25/3, 26/1)
- Kullanıcı şikayetlerinin kaydedileceği ve kullanıcıların takip edebileceği iletişim kanallarının tesis edilmesi (Yönetmelik 28/1)
- Soru: Şarj ağı işletmeci lisansı hangi tarihe kadar verilecektir? Sınırlı sayıda verilmesi söz konusu mudur?
Cevap: 7/4/2022 tarihinde Kurumumuz internet sayfası üzerinden yapılan duyuru ile şarj ağı işletmeci lisansı almak isteyen tüzel kişilerin lisans başvurularının 18/4/2022 tarihinden itibaren Kurumumuz elektronik başvuru sistemi üzerinden alınmaya başlanacağı kamuoyu ile paylaşılmış olup bu tarihten itibaren lisans başvuruları alınmaya başlamıştır. Lisans başvuruları için herhangi bir son tarih veya sayı kısıtı bulunmamaktadır.
- Soru: Şarj istasyonu işletmeciliği nedir? Nasıl şarj istasyonu işletmecisi olunur?
Cevap: 6446 Sayılı Elektrik Piyasası Kanununda (Kanun) “Şarj İstasyonu İşletmecisi” “Şarj ağı işletmecisinden almış olduğu sertifika kapsamında şarj istasyonlarını yerinde işleten ve üçüncü taraflara bu şarj istasyonunda şarj hizmeti sağlayan gerçek veya tüzel kişi” olarak tanımlanmış olup bu kapsamda “Şarj Ağı İşletmecisi” nden ayrıştırılmıştır. Şarj istasyonu işletmecisi olmak için Kurumumuzdan herhangi bir lisans alınmasına gerek olmamaktadır. Şarj istasyonu işletmeci olmak isteyen gerçek veya tüzel kişiler Kurumumuz tarafından şarj ağı işletmeci lisansı verilen tüzel kişilere başvurarak sertifika talebinde bulunabilmektedir.
- Soru: Bir şarj ağına şarj istasyonu eklemek için ne gereklidir?
Cevap: Şarj ağı işletmeci lisansı sahibi, şarj ağına yeni bir şarj istasyonu eklemek istemesi halinde şarj ağına eklenmek istenen şarj istasyonuna ilişkin coğrafi konum, şarj ünitesi ve soket sayıları, sertifika bilgileri, şarj ünitesi tipleri ve güçleri ile ilgili bilgiler; başvuruya konu şarj istasyonuna ilişkin 14/7/2005 tarihli ve 2005/9207 sayılı Bakanlar Kurulu Kararıyla yürürlüğe konulan İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmelik hükümleri uyarınca alınan iş yeri açma ve çalışma ruhsatı ve şarj istasyonunun iletim ve dağıtım sistemine bağlantısına ilişkin Şarj Hizmeti Yönetmeliğin 22 nci madde kapsamında ilgili şebeke işletmecisi tarafından verilen belge ile elektronik ortamda Kuruma başvuruda bulunur. Kurum tarafından uygun görülmesi halinde bahse konu şarj istasyonu şarj ağına eklenir. Şarj ağına şarj istasyonu ekleme işleminin nasıl yapılacağına ilişkin olarak başvuru kılavuzuna https://www.epdk.gov.tr/Detay/Icerik/3-0-213-1040/enerji-donusumuelektronik-lisans-islemleri adresinden ulaşılabilmektedir.
- Soru: Şarj hizmeti fiyatları nasıl belirlenir?
Cevap: 6446 Sayılı Elektrik Piyasası Kanununda (Kanun) şarj hizmeti fiyatına ilişkin olarak “Şarj hizmeti fiyatı Kurum tarafından hazırlanan usul ve esaslar dâhilinde serbestçe belirlenir.” şeklinde belirtilmekte olup şarj hizmeti fiyatı Şarj Hizmeti Yönetmeliği’nde (Yönetmelik) yer alan usul ve esaslara göre lisans sahipleri tarafından belirlenmektedir. Yönetmeliğe göre şarj hizmeti fiyatı belirlenirken aşağıdaki hususların dikkate alınması gerekmektedir.
- Fiyat için serbest piyasa koşulları esas alınmaktadır.
- Şarj ağı işletmecileri fiyatlandırma bilgilerini basit, açık ve kolayca karşılaştırılabilir bir şekilde sunmalıdır.
- Şarj ağı işletmecisi, şarj ağında yer alan şarj istasyonlarında uygulanan şarj hizmeti fiyatlarını kendi internet sayfası, dijital mecralar ile şarj istasyonlarından da erişilebilecek şekilde eş zamanlı olarak ilan etmelidir.
- Tüm ödeme yöntemlerinde standartlaştırılmış birim enerji fiyatı (TL/kWh) fiyatlandırma biçimi olarak kullanılmalıdır.
- Farklı tip ve güçteki şarj üniteleri için farklı fiyat uygulanabilecektir.
- Uygulanan şarj hizmeti karşılığında, şarj hizmeti fiyatı esas alınarak hesaplanan bedel dışında bağlanma bedeli, işlem başlatma bedeli, şarj ekipmanı kullanımı bedeli gibi her ne ad altında olursa olsun ayrı bir bedel talep edilemeyecektir.
- Şarj ağı işletmecilerinin uygulayacağı şarj hizmeti fiyatı, sadakat sözleşmesi akdettiği kullanıcılara uyguladığı en düşük şarj hizmeti fiyatının %25 fazlasını aşamayacaktır.
- Şarj ağı işletmecisi tarafından sunulan rezervasyon hizmeti kapsamında kullanıcıdan ücret alınması halinde, bu ücret ilgili rezervasyon kapsamında kullanıcının şarj hizmetini almasından sonra iade edilir.
- Şarj ağı işletmecisi tarafından şarj hizmetinin tamamlandığına ilişkin kullanıcıya bilgi verilmesi şartıyla şarj istasyonundan ayrılmayan kullanıcılardan ilave bedel alınabilir.
- Soru: Şarj hizmeti kapsamında sorun yaşarsam nereye başvuracağım?
Cevap: Şarj Hizmeti Yönetmeliğinde “Şarj ağı işletmecisi; kullanıcı şikâyetlerinin iletildiği, kaydedildiği ve kullanıcıların takip edilebildiği iletişim kanallarını tesis etmekle ve kendisine iletilen talepleri on beş iş günü içerisinde sonuçlandırarak kullanıcıyı bilgilendirmekle yükümlüdür.” şeklinde ifade edilmekte olup elektrikli araç kullanıcılarının aldığı şarj hizmetiyle ilgili sorun yaşaması halinde öncelikle şikayetlerini ilgili şarj ağı işletmecisine iletmesi gerekmektedir. İlgili şarj ağı işletmecisinden cevap alınamaması veya şikayetin çözüme ulaştırılamaması halinde Kurumumuza başvuruda bulunulabilmektedir.
